( TK XII – XVI )
Kỳ 1.
Tây Âu trong thời Trung Cổ được chia thành nhiều vương quốc nhỏ, nhưng đều có chung một tôn giáo và xã hội có sự phân cấp một cách cứng nhắc. Trong thế kỷ thứ mười hai và mười ba sức mạnh ngày càng tăng của Giáo Hội mang lại cuộc xung đột giữa giáo hoàng và các nhà cai trị thế tục, và thẩm quyền của Đức Giáo Hoàng đã bị suy yếu. Thời sau đó Trung Cổ đã có một thời gian bất ổn, đánh dấu bằng một cuộc chiến tranh kịch liệt giữa Anh và Pháp, sự tàn phá của “cái chết đen”, và cuộc nổi loạn của nông dân chống lại các lãnh chúa của họ. Thế kỷ thứ mười sáu đánh dấu một bước ngoặt, như Cải Cách Tin Lành đã kết thúc sự thống trị của Giáo Hội Công Giáo và bắt đầu một kỷ nguyên của cuộc chiến tranh tôn giáo. Những quốc gia mới được hình thành bởi dành được quyền hành rộng lớn, bắt đầu mở rộng ảnh hưởng của châu Âu trên toàn thế giới.
Các ngọn tháp cao vút của nhà thờ La Mã và Gô-tích là những thành tựu kiến trúc cao nhất của thời đại đó, Từ các trường học nhà thờ đã sinh ra các trường đại học. Mặc dù học vấn và nghệ thuật đã được dành cho vinh quang của Thiên Chúa, nhưng cũng có một dòng điện mạnh mẽ của văn học phi tôn giáo, bao gồm cả những chuyện tình lãng mạn Arthur và những kiệt tác như Divine Comedy của Dante và Tales Canterbury của Chaucer. Việc phát minh ra in ấn vào giữa thế kỷ thứ mười lăm đã chắp cánh sự lây lan nhanh chóng ý tưởng cho buổi bình minh của thời kỳ Phục hưng, trong đó các nghệ sĩ như Leonardo da Vinci và Michelangelo đã đem lại cho nghệ thuật Hy Lạp cổ đại cảm hứng mới và dấu ấn của con người trong các tác phẩm của họ.
Trong khi âm nhạc thế kỷ thứ mười một và mười hai ngày càng trở nên cầu kỳ, phức tạp. Ở Notre Dame tại Paris, các nhà soạn nhạc nhà thờ đã tạo ra sự hài hòa bằng cách thêm những giai điệu theo lối hát nhà thờ Gregorian. Âm nhạc thế tục cũng phát triển rực rỡ như những người hát rong hát trong những niềm vui và nỗi buồn của tình yêu. Được thúc đẩy bởi công việc của Ockeghem và Josquin Desprez sự phát triển âm nhạc tiếp tục cho đến thế kỷ thứ mười sáu, nó đã đạt đến tầm cao mới, ví dụ điển hình là những tác phẩm thanh nhạc của Lassus ở Ý và Byrd ở Anh.
Đối với những người sống trong giai đoạn 1100-1600, và thậm chí trước đó, cuộc sống có chứa rất nhiều nước mắt. Tình trạng thiếu lương thực và tiền bạc, chiến tranh liên miên, bệnh tật và tệ nạn, sự bất ổn chính trị gây ra mối đe dọa luôn hiện diện. Một yếu tố duy nhất vững vàng là tôn giáo. Giáo Hội đứng ở trung tâm của cuộc sống của người dân, các nghi lễ hàng ngày của họ về sự tồn tại: đó là mạnh mẽ, giàu có, và sự bảo trợ cho mọi điều. Vì thế, một liên kết chặt chẽ giữa tôn giáo, âm nhạc, và tất cả các khía cạnh quan trọng khác của văn hóa là hoàn toàn tự nhiên.
Văn hóa Tiền Trung Cổ.
Từ rất sớm, âm nhạc được sử dụng thường xuyên trong các nghi lễ tôn giáo đã được lưu giữ trong trí nhớ, bằng nghi thức uống truyền thống, và đã lưu truyền qua nhiều thế kỷ theo cách này cho tới khi cách ghi nốt nhạc xuất hiện vào thế kỷ thứ chin.
Từ "Mousike" đến từ Hy Lạp cổ đại, nơi mà âm nhạc đóng một vai trò quan trọng. Hình thể của những ý tưởng âm nhạc được phát triển bởi những người Hy Lạp (trong đó có Plato, Aristotle, và Pythagoras) là cơ sở cho sự phát triển của âm nhạc ở Tây Âu sau này, sau đó văn hóa Hy Lạp đã được truyền bá khắp phía Tây bởi những người La Mã. Những nhạc cụ thời Hy Lạp cổ bao gồm đàn Lyres và sáo, thường được sử dụng trong những bài hát phổ từ thơ. Sự vắng mặt các nhạc cụ ban đầu của Kitô giáo phương Tây có thể được hiểu một phần như là một phản ứng đối với nhận thức nguồn gốc ngoại giáo của họ. Kitô giáo lan truyền qua các đế chế La Mã, và thế kỷ thứ tư nó là tôn giáo chính thức. Giáo Hội tăng ảnh hưởng mà nó đã thiết lập, quyền sở hữu đất đai và tài sản. Nhiều người đã vỡ mộng với các tính chất vật chất của xã hội La Mã thịnh vượng, và điều này dẫn đến sự phát triển của các tu viện đầu tiên, dành riêng cho từ chối bản thân và thờ phụng tôn giáo. Kitô giáo trong hình thức chính thống giáo của nó được phát triển ở phía đông (khoảng Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Rome và phía tây bị xáo trộn liên tục, nhưng một phần phía đông của đế quốc vẫn còn nguyên vẹn. Nó đã trở thành đế quốc Byzantine, với Constantinople (Istanbul) là Thủ đô, đã phát triển trong một ngàn năm tiếp theo.
Trong suốt thời đại "Dark Ages" (tên mà các nhà tư tưởng thời phục hưng đặt ra cho thời Trung Cổ, 1000 – 1400 và trước đó), các di sản cổ điển quan trọng của người Hy Lạp cổ đại được bảo mật ở phía đông của đế quốc. Phía tây dường như bị thế giới La mã từ chối, các Tu viện là nơi duy nhất lưu trữ an toàn những kiến thức và nghệ thuật cổ điển. Đối phó với bối cảnh chung của tình trạng bất ổn và mất an ninh, họ không chỉ là những khóa tu an toàn. Khi tích lũy được quà tặng từ những tín đồ, họ trở nên giàu có và đáng kể là có những tổ chức riêng, kiếm hoa hồng từ công việc của những kiến trúc sư, các nghệ sĩ, các nhà điêu khắc, soạn nhạc tốt nhất. Họ đã trở thành những người bảo trợ chính của nghệ thuật. Ngoại trừ ở Ý, họ hầu như chỉ được cung cấp bởi các trường học và giáo dục. Vì thế, cũng không phải là đáng ngạc nhiên thấy rằng nền Văn hóa lúc bấy giờ mang nặng hương vị tôn giáo.Nhạc Thiên Chúa thời kỳ đầu
Âm nhạc Thiên Chúa thời kỳ đầu đặc trưng bởi nhiều thể loại hát, mỗi vùng khác nhau đều phát triển phong cách riêng của họ. Hát thánh ca Ambrosian phát triển ở Milan, tên được đặt khoảng thế kỷ thứ tư bởi Đức Giám mục Ambrose, người đầu tiên ghi lại. Tây Ban Nha và Pháp đã phát triển những hình thể khác nhau của âm nhạc nghi lễ (nhà thờ). Đó là âm nhạc nhà thờ của thành phố Roma, tuy nhiên đã đặt nền móng quan trọng cho việc xây dựng âm nhạc phương Tây sau này. Nhiều loại Thánh ca truyền thống (được gọi là Plainchant hay Plainsong*) được tập hợp lại thành một hệ thống theo lệnh của Đức Giáo Hoàng Gregory I vào thế kỷ thứ sáu, và do đó thường được gọi là Thánh ca Gregorian. Sự tập hợp này đã trở thành tiêu chuẩn cho âm nhạc của Giáo Hội Công Giáo La Mã. Vào thế kỷ thứ chin, Kịch mục bắt đầu phát triển và mở rộng, với những chất liệu mới cả trong nhạc và lời, đã được tích hợp vào Thánh ca đem đến sự phong phú và phức tạp hơn. Những khái niệm căn bản mới cũng dần dần được đưa vào âm nhạc thời gian này, sẽ tiếp tục làm phong phú cũng như mang nó theo một hướng mới đầy kịch tính sẽ kéo dài trong nhiều thế kỷ. Phong cách mới được biết đến như là Polyphony, được phân biệt bởi nó được kết hợp bởi nhiều giai điệu riêng biệt (đối lập với Plainchant chỉ có một giai điệu duy nhất). Hình thức chính của Polyphony** thời gian đầu là Organum***.
*Plainchant hay Plainsong: hát thánh ca đi kèm với nghi lễ của Giáo Hội Kitô thủa ban đầu. Nó bao gồm một dòng giai điệu và chữ, được hát bằng một giọng duy nhất (linh mục), hay bởi nhiều giọng đồng thanh (ca đoàn).
***Organum: là hình thức sớm nhất của Polyphony, chủ yếu là hợp xướng nhưng cũng có khi đi kèm với Organ. Ban đầu, các bè nhạc riêng biệt di chuyển song song và trong cùng một nhịp. Khi được phát triển hơn, bè thấp được giữ lại làm phần cơ bản, trong khi giai điệu Plainchant chuyển đông tự do hơn ở trên, tạo ra không gian cho một số nhịp điệu được sáng tạo. Về sau, Những phần bè trên thậm chí được dùng những văn bản phi tôn giáo, mà Giáo hội chấp nhận rằng sự có mặt của nó không làm che khuất tính chất thiêng liêng của bè thấp cơ bản. Organum thành công nhất trong các sáng tác của Perotin trong thế kỷ 12.
Đế chế La Mã thần thánh
Vào ngày Giáng sinh năm 800, Charlemagne, vua của Franks, lên ngôi Hoàng đế của người La Mã bởi Đức Giáo Hoàng Leo III. Đây là sự hồi sinh của đế quốc La Mã, cái mà đã không còn tồn tại ở Tây Âu từ thế kỷ thứ năm, báo trước sự ra đời của những gì sẽ được biết đến sau này, đó là Thánh chế La Mã. Sự thay đổi lớn về thể chế chính trị, quân sự kéo dài một ngàn năm bao trùm các khu vực nước Đức, phía Bắc nước Ý, và một phần của nước Pháp. Vùng đất chính là Đức, và người trị vì nó thường là Vua Đức. Trong suốt thời Trung Cổ, triều đại cầm quyền là đồng minh chặt chẽ với các giáo hoàng La Mã và sự lãnh đạo của Kitô giáo châu Âu, một liên minh chính trị và tôn giáo làm cho ngày càng tăng khoảng cách giữa phía Tây và phía Đông (Byzantine), bên cạnh Đế chế La mã. Không lâu vào thế kỷ thứ mười một, có một sự suy giảm gây tử vong trong mối quan hệ giữa Giáo hội phía Tây của Rome và Giáo Hội Chính Thống đông (Byzantine). Năm 1054 một nhà nước ly giáo đã được kê khai, cả hai ngày càng đi xa theo con đường riêng của họ. Trong thế kỷ thứ chín và thứ mười, một sự hồi sinh xảy ra trong nghệ thuật cổ điển, bởi sự khuyến khích của hoàng đế Charlemagne tại tòa án Frankish và sau đó là Hoàng đế Ottoman Đức (triều đại sau của Charlemagne). Trong cuối thế kỷ thứ mười một, phong cách mới trong kiến trúc và chiếu sáng đạt đỉnh cao của nó ở Tây Âu. Được biết đến là kiến trúc Roman, phong trào hợp nhất truyền thống địa phương với La Mã, Đức, và ảnh hưởng Byzantine. Kết quả từ một sự hồi sinh tôn giáo rộng rãi tại thời điểm này được nhìn thấy rõ nhất trong việc xây dựng các tu viện và nhà thờ, phong cách đề cập đến tất cả các nghệ thuật trang trí của thời kỳ này, và được đặc trưng bởi sự tự tin và hùng vĩ trong các tòa nhà, tự do cởi mở trong tác phẩm điêu khắc hoành tráng . Thời trung cổ châu Âu; sự mở rộng của văn hóa
Giữa thế kỷ 12, Kiến trúc Roman được thay thế theo hướng Gothic, phong trào nghệ thuật lớn thứ hai ở châu Âu thời trung cổ, kéo dài vài trăm năm. Kiến trúc Gothic sử dụng các nguyên tắc vòm hội tụ, Với trần nhà bằng đá trang trí công phu và cửa sổ rộng lớn. Sau phong cách Roman nặng nề, các công trình kiến trúc Gothic, với các cột mỏng của họ và ý nghĩa to lớn của chiều cao, đã thực sự là những tòa nhà của sự ca tụng và lễ kỷ niệm. Các tỷ lệ và kết cấu của họ rất khuếch đại âm thanh, là nguồn cảm hứng đặc biệt cho các nhà soạn nhạc, những người đã phát triển những kỹ thuật để làm đầy khoảng không, với sự bay bổng, rực rỡ của âm nhạc.
(còn tiếp)
Đinh Lăng
Dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét